Wizyta w Praszce
Mamy tu straszne bezrobocie
Mieszkańcy Praszki skarżą się na bezrobocie, najwyższe spośród gmin powiatu oleskiego. Jednak wszystkim podoba się miasteczko, w którym mieszkają. Zapraszamy do lektury tekstu o bogatej historii Praszki.
Powstanie Praszki
Praszka jest jedną z najstarszych osad w dawnej ziemi wieluńskiej. Pierwsze wzmianki źródłowe o Praszce, która nazywała się pierwotnie Michałów i stanowiła własność szlachecką, pochodzą z 1260 r. W roku 1392 król Władysław Jagiełło wydał Piotrowi Kowalskiemu herbu Wierusz przywilej na założenie miasta. Rok ten stal się początkiem dziejów miasta Praszki.
Na szlaku handlowym
Pierwsze dwa wieki istnienia miasta charakteryzował rozwój gospodarczy. Związane to było nie tylko z nadgranicznym położeniem, ale też z lokalizacja na szlaku handlowym prowadzącym na Śląsk oraz z przywilejami 1542 r. na pobieranie cła mostowego i z 1620 r. na założenie cechu garncarskiego. Wiek XVII i XVIII to okres lekkiego zahamowania rozwoju gospodarczego miasta, spowodowany głównie zniszczeniami z okresu potopu szwedzkiego, wojny północnej oraz polityką pańszczyźnianą. Dopiero w okresie Sejmu Wielkiego nastąpił ponowny rozwój miasteczka oraz ostatecznie ukształtował się jego rzemieślniczy i handlowy charakter.
Drewniana osada
Po drugim rozbiorze Polski miasto znalazło się pod panowaniem pruskim, a od 1815 r. wraz z ziemią wieluńską w granicach Królestwa Polskiego. Ze względu na drewniany charakter zabudowy miasto nawiedzały pożary, które zniszczyły je niemal doszczętnie. Po odbudowie miasta oraz upadku powstania styczniowego, władze rosyjskie w 1870 r. zdegradowały Praszkę do rangi osady.
Kolejka wąskotorowa
Rozwój gospodarczy Praszki w XIX w. i w pierwszej połowie XX w. związany był z rozwojem rzemiosła. Podczas I wojny światowej Praszka została zajęta przez Niemców, którzy wybudowali w 1916 r. linię kolejki wąskotorowej łączącej Praszkę z Wieluniem.
Mieszkańcy Praszki i okolic brali uczestniczyli w wydarzeniach lat 1918-1921. Bardzo aktywnie działała Polska Organizacja Wojskowa i Komitet Plebiscytowy. Po wojnie Praszka odzyskała prawa miejskie.
W 1939 r. po zajęciu miasta przez Niemców, zostało ono wcielone do III Rzeszy. Podczas II wojny światowej z rąk hitlerowców zginęła aż 1/3 ludności Praszki.
Żydzi w Praszce
Praszka była przez stulecia ważnym skupiskiem ludności żydowskiej. W 1823 r. miejscowa gmina żydowska założyła kirkut (dziś nazywany Kierchowem). Zlokalizowano go na niewielkim wzgórzu na południe od miasta u zbiegu dzisiejszej ul. Obrońców Pokoju i alei ks. kard. Stefana Wyszyńskiego.
W obrębie nekropolii zachowały się pozostałości kilku większych grobowców oraz fragmenty porozbijanych, niekompletnych macew. Na płytach umieszczone są znaki nagrobne o treściach symbolicznych i hebrajskie napisy. W 1993 r. wzniesiono tablicę upamiętniającą pomordowanych Żydów praszkowskich. Kirkut, mimo znacznej dewastacji pozostaje ważnym zabytkiem miasta (inna sprawa, że jego znaczenie jest niedoceniane). Stan zdemontowanych macew stwarza wciąż szansę przynajmniej częściowego odtworzenia cmentarza.
Przy skrzyżowaniu ul. Kościuszki (dawnej Ogrodowej, później Wrocławskiej) i Piłsudskiego znajduje się budynek dawnej synagogi. Tę część miasta zamieszkiwali w XVIII w. starozakonni, tutaj też znajdował się najprawdopodobniej ich najstarszy dom modlitwy. Murowaną bóżnicę wzniesiono ok. 1820 r. Inne źródła podają, że synagogę wybudowano w roku 1836 lub dopiero w poł. XIX w. Zrujnowaną w czasie wojny budowlę wyremontowano w 1964 r. umieszczając w niej Dom Kultury.
Co warto w Praszce zobaczyć?
Jest dużo budowli wartych obejrzenia: kościół p.w. WNMP, zabudowa rynku przy pl. Grunwaldzkim z zachowanym staromiejskim układem urbanistycznym, kolejka wąskotorowa, wybudowaną w 1916 r., ustawiona obecnie na placu należącym do muzeum.
Muzeum praszkowskie jest jednym z ciekawszych obiektów kulturalnych. Powstało z inicjatywy prof. K. Jażdżewskiego. Obok muzeum znajduje się Miejska Biblioteka Publiczna, która działając od 1930 r. ma w swoich zbiorach m.in. ponad 3 tys. woluminów pochodzących z dawnych bibliotek - Miejscowego Oddziału Organizacji Syjonistycznej oraz Biblioteki Młodzieży Żydowskiej przy OS. Dzisiejszej bibliotece brakuje niestety czytelni z prawdziwego zdarzenia. Brak czytelni skutkuje tym, że biblioteka nie mogła skorzystać z programu "Ikonka" i na razie nie będzie miała czytelni internetowej.
"Polonez", "Kotwica", stadion ...
Upowszechnianiem sztuki filmowej zajmowało się rozbudowane i zmodernizowane w 1972 r. kino "Polonez". Pomimo złego stanu technicznego budynku, dzięki zaangażowaniu grupy ludzi kino istnieje i możemy w nim oglądać ciekawe filmy.
Praszka jest głównym ośrodkiem oświatowym w gminie. W mieście istnieją trzy szkoły podstawowe, gimnazjum, dwie szkoły średnie, Zespół Placówek Specjalnych oraz trzy przedszkola, w tym jedno prowadzone przez siostry felicjanki.
Praszka ma również halę sportową "Kotwica", stadion oraz basen kryty z sauną.
Praszka bezrobotna
Starsi mieszkańcy Praszki wspominają początek lat 70., kiedy to Praszka przeżywała dynamiczny rozwój. Związany był on z budową Zakładów Sprzętu Motoryzacyjnego POLMO. Wraz z jego powstaniem liczba mieszkańców Praszki w ciągu kilkunastu lat potroiła się!
Dzisiaj miasto przeżywa trudności, stopa bezrobocia w gminie Praszka osiągnęła najwyższy pułap ze wszystkich gmin wchodzących w skład powiatu oleskiego. Największym pracodawcą na terenie gminy jest Visteon Poland SA, stanowiący część amerykańskiej spółki. Władze miasta podejmują szereg inwestycji, m.in. modernizacja oczyszczalni ścieków, przyszła gazyfikacja miasta, kanalizacja wiosek. Czy to wystarczy, aby przyciągnąć inwestorów i stworzyć nowe miejsca pracy?
Edyta Wesoła (OGP 64 / kwiecień 2004)
GÓRA
|