Z dziejów oleskiego ratusza
     Mimo zmiennych losów historii i licznych pożarów, które trawiły oleski ratusz na przestrzeni wieków, stoi on do dziś, dzięki staraniom mieszkańców.
     1.
     Wiadomo, że pierwszy budynek ratusza istniał w Oleśnie już długo przed 1450 rokiem, był zbudowany z drewna i znajdował się prawdopodobnie na środku rynku. Wiadomo też, że spłonął on także przed 1450 rokiem. Został w tym samym roku odbudowany i ponownie spłonął w 1486 roku. Wzniesiono go na nowo w tym samym roku i tym razem dotrwał 1578 roku, kiedy to spaliła się większość budynków miasta wraz z kościołem parafialnym i ratuszem. Siedzibę rady miejskiej odrestaurowano jeszcze tego samego roku, lecz niestety i tym razem niezbyt długo cieszyła oleśnian, ponieważ już w 1590 roku ponownie legła w gruzach. Szybko, staraniem radnych miasta i jego mieszkańców jeszcze w tym samym roku ratusz został odbudowany. W roku 1624, dnia 20 sierpnia spłonęła większość budynków miasta wraz z kościołami i ratuszem, który następnego roku odrestaurowano. Podobna sytuacja miała miejsce w dniu 16 maja 1642 roku, kiedy to dwóch stacjonujących w mieście parobków, cesarskich oficerów podczas szamotaniny wznieciło pożar jednej z obór. Ogień strawił 63 budynki w mieście, 6 na przedmieściach oraz oba kościoły wraz z ratuszem.
     2.
     Przed 1650 rokiem, dzięki przedsiębiorczości radnych oleskich pod przewodnictwem burmistrza Mateusza Kluge oraz ogółu mieszkańców grodu, siedzibę magistratu wzniesiono w południowo - wschodnim narożniku Rynku, czyli w miejscu, w którym znajduje się do obecnych czasów. Jak podają źródła, był to masywny, murowany, dwupiętrowy budynek, uwieńczony wieżą, na której umieszczony został zegar bijący wraz z tzw. dzwonem "małego grzesznika", używanym głównie podczas prowadzenia procesów sądowych oraz wykonywania wyroków. Ten budynek ratusza dotrwał do soboty 8 kwietnia 1722 roku, przedednia rocznicy konsekracji (kiermaszu) kościoła św. Anny, kiedy to spłonął w godzinach wieczornych wraz z kościołami i większością zabudowań miasta. Pożar ten spowodowany został nieostrożnością burmistrza miasta Grzegorza Tlustka, który zasnął w ustępie, a zapalona świeca przewróciła się i wznieciła płomienie, które ogarnęły niemalże całe Olesno. Na Solnym Rynku pozostały nienaruszone tylko cztery domy. Od tego czasu przez prawie sto lat, budynek ratusza był wzmocniony prowizorycznie i przez cały ten czas praktycznie stał w ruinie. Dopiero w 1817 roku oleski magistrat na czele z burmistrzem Michałem Dressowem powziął decyzję o budowie nowego ratusza, którą przeprowadzono w latach 1820 - 1821 pod kierunkiem znanego oleskiego mistrza murarskiego Antoniego Winklera oraz mistrzów ciesielskich Bantschka i Pantscha. Projekt budowlany wykonany został przez opolskich architektów Gottlieba Wilhelma Kalbfleischa i Ernesta Samuela Friebela. Dach budowli uwieńczony został wieżą, na której umieszczono zegar bijący wraz z dzwonem. W latach 1852 - 53, za kadencji burmistrza Czichona budynek został poszerzony i rozbudowany, natomiast w 1880 roku za czasów urzędowania burmistrza Kodrona dobudowany został od frontu, istniejący do dzisiaj portyk kolumnowy.
     3.
     W latach 1927 - 30, za czasów urzędowania burmistrza miasta Reinholda Viewegera została dokonana gruntowna przebudowa wnętrz tegoż budynku ratuszowego, między innymi wtedy oprócz zarządu miasta siedzibę swoją miała tam założona w 1895 roku Stadtsparkasse - miejska kasa oszczędności. W 1931 roku odnowiono wieżyczkę ratuszową, a wraz z nią tarczę zegara.
      W styczniu 1945 roku oleski ratusz został podpalony przez żołnierzy radzieckich, jak zresztą większość budynków w mieście i okolicy. Budynek odbudowano w latach 1949 - 52, lecz już bez wieżyczki i z płaskim dachem. Po reformie administracyjnej w 1975 r. siedziba władz miejskich została przeniesiona do budynku dawnej landratury (starostwa) powiatowej, gdzie znajduje się do czasów obecnych, natomiast w ratuszu urządzone zostało muzeum regionalne oraz urząd stanu cywilnego. Przez pewien czas swą siedzibę miało tam Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Oleskiej. Obecnie ratusz jest jedną z najstarszych historycznie budowli miasta Olesna, oczywiście obok kościołów i figur na Rynku.
     Cyprian Tkacz (OGP 36)

---